Kadınlarda cinsel ilişki sorunları hiç cinsel ilişkiye girememe veya ağrılı, ıstıraplı bir şekilde olması durumunda başvurulacak ilk adres güvenebilecek bir jinekolog olmalıdır.
Kadınlarda cinsel ilişkiye girememe, vajinal penetrasyonun sürekli olarak gerçekleşememesi durumunu ifade eder. Bu durum genellikle vajinismus gibi pelvik taban kaslarının istemsiz kasılmasıyla ortaya çıkar, ancak aşırı kaygı, korku veya travmatik cinsel deneyimler de rol oynayabilir.
Cinsel birleşmenin sürekli olarak gerçekleşememesi, kadının hem psikolojik hem de duygusal sağlığını etkileyebilir ve yaşam kalitesini düşürebilir.
Kadınlarda cinsel ilişkiye girememe, çeşitli fiziksel ve psikolojik faktörlerden kaynaklanabilir. En sık görülen neden vajinismus olup, pelvik taban kaslarının istemsiz kasılmasıyla penetrasyonu engeller. Vajinismus, hem psikolojik hem de organik faktörlerle ilişkilidir; bilinçaltındaki korkular, kaygılar, olumsuz cinsel deneyimler veya yanlış cinsel bilgiler kasların refleksif olarak kasılmasına yol açabilir.
Bunun dışında cinsel ilişkiye girememe, farklı cinsel işlev bozukluklarından da kaynaklanabilir. Cinsel isteksizlik, partnerle uyumsuzluk, cinsel tiksinti, disparoni (cinsel ilişki sırasında ağrı) ve cinsel uyarılma bozuklukları, penetrasyonun gerçekleşmesini engelleyebilen psikolojik veya fizyolojik etkenler arasında yer alır.
Fiziksel kökenli engeller de cinsel ilişkiye girmeyi zorlaştırabilir. Bunlar arasında doğuştan vajina veya dış genital organ anomalileri, kızlık zarının yapısal farklılıkları, vulvar vestibulitis, Bartholin bezi kist ve apseleri, vajinada yerleşmiş myomlar veya büyük kondilomlar sayılabilir. Bu tür durumlar, doğrudan penetrasyonu engelleyebilir veya ağrılı hale getirebilir.
Özetle, kadınlarda cinsel ilişkiye girememe çok boyutlu bir sorundur; çoğu zaman vajinismus başta olmak üzere psikolojik, fizyolojik ve anatomik faktörlerin bir kombinasyonu rol oynar. Erken tanı ve doğru değerlendirme, sorunun kaynağına uygun çözüm yollarının belirlenmesi açısından kritiktir.
Vajinanın ‘atrofik’, yani normalden oldukça küçük olması: Rokitansky Kustner Hauser Meier sendromu olarak da bilinir. Normalde 7-8 cm uzunluğunda olan vajinal kanal 4 cm’den kısadır. Genelde doğuştan gelen bir anormalliktir.
Vajina normalden küçük, kısa ve dar bir yapıya sahiptir. Bazen rahim ağzına kadar ulaşmadan kör olarak sonlanmaktadır. Bu hastaların pek çoğunda rahim de dardır ve gebelik pek mümkün olamaz. Aynı zamanda adet görememe (primer amenore) sorunu da vardır.
Vajinanın hiç olmaması: Vajinal kanal hiç yoktur ve giriş kapalıdır. Rokitansky Kustner Hauser Meier sendromunun bir başka görülme şeklidir.
Vajinal ıslanmanın az veya yetersiz olması: Bu durum cinsel uyarılma bozukluğuna bağlı olabileceği gibi özellikle menopoz döneminde östrojen azlığı sonucunda da ortaya çıkabilmektedir. Psikolojik ve biyolojik nedenleri vardır.
Vajina içindeki perdeler (septumlar): Vajina içinde enine veya dikine olarak bulunabilen ara bölmeler cinsel ilişkiye girememe sorununa yol açabilmektedir. Doğuştan gelen yapısal kusurlardandır. Tedavide bu septumlar kesilerek veya yakılarak çıkartılmaktadır.
Menopoza bağlı vajinal atrofi (genital organların küçülmesi): Menopozda yumurtalıklardan salgılanan hormonların çekilmesi, azalması ile birlikte tüm genital organlarda küçülme, genital bölge cilt dokusunda incelme, buna bağlı ilişki sırasında vajina girişinde ve vajinal kanalda ağrı, acı, yanma gibi şikayetler ortaya çıkabilmektedir. Bu şikayetler daha ileri boyutta ise ilişkiyi tamamen imkansız hale de getirebilir.
Kızlık zarının normalden sert, kalın, bölmeli veya yüksek kenarlı olması: Bu gibi anatomik nedenlere bağlı olarak da cinsel ilişkide sorunlar oluşabilmektedir. İlişki bazen hiçbir şekilde mümkün olmazken, bazen de oldukça zor ve ağrılı bir şekilde gerçekleşir.
“Dyspareunia” (disparoni) ise “ağrılı cinsel birleşme” demektir. Her ne kadar vajinismus da bir disparoni nedeni olabilse de ağrılı cinsel ilişkinin altında genellikle bir takım hastalıklar yatabilmektedir. Bu durumda, bir takım cerrahi tedaviler veya ilaç tedavileri ile kesin çözüm imkânı olabilmektedir. Disparoni zamanla cinsel ilişkiye girememe sorununa dönüşebilmektedir (sekonder vajinismus).
Disparoni, yüzeyel ve derin disparoni olarak ikiye ayrılmaktadır. Yüzeyel disparoni vajinal girişte, derin disparoni ise kasık bölgesinde hissedilmektedir.
Vajinal ve vulvar bölgedeki enfeksiyonlar: Mantar (kandida),trikomonas ve gardnerella gibi etkenlerle meydana gelebilen vajinal enfeksiyonlar cinsel ilişkide ağrı sorununa yol açabilmektedir.
Önceden geçirilen vajinal ameliyatlar: Vajina daraltma, vajinadan rahmin çıkartılması (vajinal histerektomi),Bartholin kisti çıkarılması gibi operasyonlardan sonra ağrılı cinsel ilişki sorunu oluşabilmektedir.
Doğum sırasında perine bölgesine yapılan kesilerin (epizyotomi) iyi iyileşmemesi: Epizyo dikişleri iyi iyileşmezse veya iyileşme sırasında enfeksiyon kaparsa o bölgede oluşan nedbe dokusu cinsel ilişkide ağrıya neden olabilmektedir.
Tümörler: Her türlü vajinal kist ve tümör, cinsel ilişki esnasında ağrı sebebi olabilmektedir.
Menopoza bağlı genital bölge cilt dokusunun incelmesi: ‘Menopozal genitoüriner sendrom’ adı verilen durumda da sıklıkla cinsel ilişkide ağrı ve yanma şikayetleri görülmektedir. Tedavide lokal östrojen ilaçları ile birlikte lazer ve radyofrekans tedavileri oldukça başarılı sonuçlar vermektedir.
Vulvar Vestibulit Sendromu: Vajina girişinde aşırı düzeyde ağrı, acı ile kendisini gösteren enflamatuar (yangısal) bir problemdir. Hastalar cinsel birlikteliklerinde yaşadıkları bu acıyı ‘sanki yaraya tuz basılıyormuş gibi’ diye tarif ederler.
Liken Skleroz Hastalığı: Vulvanın yangısal bir hastalığıdır. Yangıya (enflamasyon) sebep olan durum enfeksiyon değildir. Vücudun kendi kendisine saldırması ile ortaya çıkan otoimmün” bir hastalıktır. Genital deride incelme ve sıyrıklar oluşabilmekte, yangısal reaksiyon nedeniyle oluşan ağrıdan dolayı da cinsel ilişkiye girememe sorunu yaşanabilmektedir.
Kasık veya alt karın bölgesinde hissedilen derin disparoni ise daha çok myom, yumurtalık kistleri, endometriozis hastalığı, geçirilmiş batın cerrahisi (apandisit ameliyatları, sezaryen, tuba ovaryen abse) gibi jinekolojik sorunlara bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca sindirim sistemi ve üriner sistem ile ilgili problemlerde de cinsel ilişkide ağrı, bu ağrıya bağlı olarak da zamanla cinsel ilişkiye girememe sorunu görülebilmektedir.
Cinsel ilişkiye girememe problemine neden olan organik (yapısal) nedenler bu konuda deneyimli bir jinekolog tarafından yapılacak basit ameliyatlar ile halledilebilmektedir. Bu şekilde hastalar doğru tanıyı alamadan psikolojik tedavi yöntemleri arasında savrulmayacak; altta yatan sebep tedavi edildikten sonra gereği halinde bilişsel davranışsal terapi de uygulanarak cinsel ilişkiye girememe sorunu kökten ve kalıcı şekilde çözülmüş olacaktır.
Kadınlarda cinsel ilişkiye girememe sorunu, çoğunlukla vajinismus veya diğer pelvik taban kas sorunlarından kaynaklandığından, tedavi yaklaşımı kişiye özel ve çok boyutlu olmalıdır. Öncelikle detaylı bir tıbbi ve cinsel anamnez alınır, psikolojik durum ve olası anatomik faktörler değerlendirilir. Tedavi sürecinde hem zihinsel hem de bedensel rahatlama sağlamak esastır; bu nedenle danışanlara gevşeme teknikleri, nefes ve pelvik taban kas egzersizleri önerilebilir.
Tedavi genellikle multidisipliner bir yaklaşımla yürütülür. Cinsel terapistler, psikologlar ve jinekologların eşgüdümlü çalışması, sorunun kaynağına yönelik etkili çözümler sunar. Vajinismus veya ağrılı cinsel birleşme gibi durumlarda, yavaş ilerleyen desensitizasyon teknikleri, küçük dilatörler veya bilişsel davranışsal terapi yöntemleri uygulanabilir. Amaç, kadının cinsel birleşmeye karşı olan korku ve kaygısını azaltmak, pelvik kasların kontrolünü yeniden kazanmasını sağlamak ve sağlıklı, ağrısız bir cinsel deneyim oluşturabilmektir.
Cinsel ilişkiye girememe durumu, çiftler için hem duygusal hem de fiziksel olarak zorlayıcı olabilir. İlk adım olarak birlikte bu durumu açıkça konuşmak ve suçlama ya da baskı oluşturmadan birbirinizi anlamaya çalışmak önemlidir. Ardından bir kadın hastalıkları uzmanı veya cinsel terapistten profesyonel destek almak, sorunun kaynağını belirlemek ve uygun tedavi yöntemlerini uygulamak açısından gereklidir.
İlişki sırasında kasılma, çoğunlukla vajinismusun bir belirtisi olabilir. Bu durumda öncelikle kendinizi zorlamadan, partnerinizle birlikte güvenli ve rahatlatıcı bir ortam yaratmak önemlidir. Pelvik taban kaslarını gevşetmeye yönelik egzersizler ve nefes teknikleri işe yarayabilir. Uzman bir jinekolog veya cinsel terapistten destek almak, kasılmaların nedenini anlamak ve etkili çözümler uygulamak açısından faydalıdır.
Cinsel ilişkiye girememe her zaman vajinismus anlamına gelmez; düşük cinsel istek, stres, yorgunluk, ağrılı ilişki (disparoni) veya psikolojik kaygılar da etkili olabilir. Bu durumda sorunun fiziksel mi yoksa psikolojik mi kaynaklandığını belirlemek için uzman görüşü almak önemlidir. Gerekli değerlendirmeler sonrası uygun tedavi veya terapi yöntemleriyle sağlıklı bir cinsel deneyim mümkün hâle getirilebilir.
Yeni evli çiftlerde cinsel ilişkiye girememe, heyecan, kaygı veya ilk gece korkusundan kaynaklanabilir. Bu süreçte sabırlı olmak, baskı yapmamak ve birbirinizi anlamaya çalışmak önemlidir. Sorun devam ediyorsa, bir jinekolog veya cinsel terapistten destek almak, hem fizyolojik hem de duygusal nedenleri belirleyip güvenli ve rahat bir cinsel deneyim kazanmanıza yardımcı olabilir.
VAJİNİSMUS TEDAVİSİ
